پوسیدگی دندان چیست؟
پوسیدگی دندان همان آسیب رسیدن به سطح یا مینای دندان می باشد. این عارضه زمانی پیش می آید که باکتری های داخل دهان و روی سطح دندان ها اسیدی تولید کرده که به مینای دندان ها حمله می کند. پوسیدگی دندان می تواند باعث شروع ایجاد حفره های دندانی شود،. اگر پوسیدگی دندان به درستی درمان نشود ممکن است باعث درد، عفونت و حتی از دست دادن کامل دندان شود.
چه چیزی باعث ایجاد پوسیدگی دندان می شود؟
دهان ما مملو از باکتری است. بعضی از این باکتری ها برای سلامت دهان و دندان مفید هستند، ولی بعضی دیگر می توانند مضر باشند، مانند آن هایی که باعث پوسیدگی دندان می شوند. این باکتری ها با مواد غذایی ریز موجود در دهان ترکیب شده و ماده ای نرم و خمیری به نام پلاک را تولید می کنند. باکتری های موجود در پلاک با قند و نشاسته مصرف شده واکنش داده و اسید تولید می کنند. اسید تولید شده شروع به حل کردن مواد معدنی موجود در مینای دندان می کند. با گذر زمان پلاک سخت تر شده و تبدیل به رسوباتی روی سطح دندان می شوند. علاوه بر صدمه زدن به دندان، رسوبات و پلاک می توانند باعث صدمه دیدن و التهاب لثه ها نیز شوند.
شما با استفاده از خمیر دندان فلوراید، آب و دیگر مواد مغذی را دریافت می کنید. فلوراید، همراه با بزاق دهان شما به مینای دندان کمک می کند تا خود را با جایگزین کردن مواد معدنی ترمیم کند. دندان شما تمام مدت روز در حال جایگزین کردن این مواد معدنی می باشد. ولی اگر مراقبت مناسبی از دندان هایتان نکنید، و/ یا مواد قندی و چسبناک زیادی مصرف کنید، مینای دندان شما همین طور مواد معدنی از دست داده و باعث پوسیدگی می شود.
در نقاطی از سطح دندان که مواد معدنی از بین رفته اند می توان نقاط سفیدی را مشاهده کرد.این موضوع یکی از اولین نشانه های پوسیدگی دندان می باشد. در مرحله شما احتمال می توانید جلوی ایجاد پوسیدگی را بگیرید. مینای دندان همچنان می تواند خود را ترمیم کند، به شرطی که از دندان هایتان مراقبت کرده و مصرف مواد قندی و چسبناک را محدود کنید.
ولی اگر روند پوسیدگی دندان پیشرفت کند، مواد معدنی بیشتری از دست می رود.با گذشت زمان، مینای دندان ضعیف شده و از بین می رود و باعث ایجاد حفره می شود. حفره دندانی یک سوراخ است که روی سطح دندان ایجاد می شود که یک صدمه دائمی دندانی بوده و باید توسط دندانپزشک پر شود.
چه کسی مستعد پوسیدگی دندان است؟
مهم ترین عوامل ایجاد پوسیدگی دندان مسواک نزدن یا مصرف غذاهای شکری و چسبناک نیست!
بعضی از مردم شانس بیشتری برای پوسیدگی دندان دارند، از جمله کسانی که:
- غده های دهانشان به اندازه ی کافی بزاق تولید نمی کند که دلیل آن می تواند مصرف بعضی دارو ها، بیمار های خاص یا درمان سرطان باشد.
- به مقدار کافی فلوراید مصرف نمی کنند.
- سن بسیار کمی دارند. نوزادانی که ز شیشه شیر استفاده میکنند شانس بالاتری دارند، مخصوصا اگر پیش از خواب باشد. این موضوع دندانشان را بیشتر در معرض مواد قندی قرار می دهد.
- سن بالایی دارند. بسیاری از سالمندان دچار تحلیل لثه می شوند. این موضوع زمینه را برای ایجاد پوسیدگی های شدید فراهم می کند.
نشانه های پوسیدگی چیست؟
در مراحل اولیه پوسیدگی، معمولا نشانه ای نمی بینید. هرچند با پیشرفت پوسیدگی می تواند باعث ایجاد نشانه های زیر بشود:
- درد دندان
- حساسیت دندان به شیرینی، گرما و سرما
- لکه های سفید یا قهوه ای روی سطح دندان
- حفره ی دندانی
- عفونت، که می تواند باعث ایجاد آبسه بشود.
چگونه پوسیدگی تشخیص داده می شود؟
دندانپزشکان معمولا با معاینه ای دندان و ضربه زدن به بدنه دندان با وسایل مخصوص متوجه پوسیدگی می شوند. او از شما راجع به علائم می پرسد. گاهی ممکن است به عکس اکس-ری نیاز باشد.
درمان ها
برای پوسیدگی دندانی درمان های متعددی موجود است درمانی که برای شما مورد استفاده قرار میگیرد بستگی به وخامت اوضاع دارد:
- درمان با فلوراید: اگر پوسیدگی در مراحل اولیه باشد، فلوراید کمک شایانی به ترمیم مینای دندان می کند.
- پرکردن دندان: اگر دچار یک حفره ی دندانی تیپیکال شوید، دندانپزشک دندان پوسیده را تخلیه کرده و با ماده ی مخصوصی پر می کند.
- روت کانال: اگر پوسیدگی و همراه با آن عفونت به داخل کانال ریشه و پالپ ( ماده ی داخل دندان) احتمالا به روت کانال نیاز خواهید داشت. دندانپزشک یا اندودنتیست شما کانال ریشه دندان پوسیده را تخلیه کرده و سپس داخل آن را پر کرده و روی آن تاج می گذارند.
- کشیدن دندان: در بدترین شرایط، هنگامی آسیب وارد به پالپ جبران ناپذیر باشد احتمالا دندانپزشک دندان شما را می کشد. پس از این مرحله به شما ایمپلنت یا بریج پیشنهاد می شود تا جایگزین دندان کشیده شده شود. در غیر این صورت، دندان کناری دندان کشیده شده جا به جا شده و شکل فک عوض شود.
اما در آخر باید به نکات مفید برای جلوگیری از پوسیدگی دندان اشاره کنیم :
از فلوراید استفاده کنید، ماده معدنی که می تواند از پیشرفت پوسیدگی دندان جلوگیری کند و حتی پوسیدگی زودرس دندان را معکوس یا متوقف کند. شما می توانید فلوراید را از طریق:
مسواک زدن با خمیر دندان حاوی فلوراید.
نوشیدن آب لوله کشی که فلوراید دارد.
استفاده از دهانشویه فلوراید
یک روال بهداشت دهان و دندان خوب داشته باشید. دندان ها را دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید و به طور مرتب بین دندان ها را با نخ دندان یا پاک کننده های بین دندانی (بین دندانی) تمیز کنید.
انتخاب های غذایی هوشمندانه ای داشته باشید که نوشیدنی های شیرین و غذاهای حاوی قند و نشاسته را محدود می کند. وعده های غذایی مغذی و متعادل بخورید و میان وعده را محدود کنید.
از محصولات تنباکو از جمله تنباکوی بدون دود استفاده نکنید. اگر در حال حاضر از دخانیات استفاده می کنید، آن را ترک کنید.
برای معاینات منظم و تمیز کردن حرفه ای به دندانپزشک مراجعه کنید.
برای مشاوره و معاینه جهت اطلاع از پوسیدگی دندان میتوانید به کلینیک دندانپزشکی دکتر مشاری مراجعه کنید.