اپکسوژنزیس یا عصب کشی کودکان چیست؟
در بسیاری از مواقع اندودنتیست ها با موردهای بالینی رو به رو می شوند که در آنها دندان کامل رشد نکرده است اما به علت پوسیدگی گسترده ای که در آن رخ داده است با به دلیل حادثه ای که به آن آسیب وارد کرده است، درمان و مداخلات اندودنتیکس(عصب کشی کودکان) لازم دارد. وقتی چنین حالت هایی پیش می آید، بررسی وضعیت پالپ دندان و میزان رشد آن باید انجام شود تا طرح درمان درستی ریخته که به دندان در دراز مدت کمک کند.
اپکسوژنزیس چیست؟
اپکسوژنزیس فرآیندی است که کمبود های قرارگیری مستقیم روکش روی پالپ ملتهب دندانی که به طور کامل رشد نکرده است را جبران می کند. هدف اپکسوژنزیس حفظ بافت پالپ زنده است، به طوری که رشد ریشه آن حتی با بسته شدن بخش آپیکال ادامه پیدا می کند.
هدف از این درمان حفظ ساختار طبیعی ریشه دندان وکمک به شکل گیری طبیعی آن جهت افزایش طول عمر دندان می باشد. در فواصل زمانی مشخص پس از درمان گرافی تهیه میشود تا از روند رشد ریشه اطمینان حاصل شود.لازم به ذکر است که اکثر موارد پالپ التیام می یابد و نیاز به درمان دیگری نمی باشد. این درمان نیازمند رعایت اصول درمانی بسیار دقیق است که منجر به حفظ حیات یک دندان در یک کودک شده و توسط متخصص درمان ریشه به نحو احسن انجام میشود.
مراحل انجام عصب کشی کودکان
برای این فرآیند، اکثر بخش کورونال پالپ دندان تخلیه می شود، اغلب تا جایی که کانال سوراخ شود، پس از آن خمیری از جنس هیدروکسید کلسیم به عنوان بانداژ روی زخم، روی آن قرار داده می شود. برای انجام این عمل به شدت توصیه می شود فرآیند در محیطی کاملا استریل انجام شود، برای این منظور استفاده از رابردم و مته های استریل توصیه می شوند. ابزاری که برای تخلیه بافت انتخاب می شود نوعی مته از جنس الماس و با سرعت بالاست که آب به اندازه ی کافی آن را خنک می کند و هدف آن بروز کمترین میزان آسیب به بافت های زیرین پالپ است.
پس از انقطاع بخش اپیکال پالپ دندان، حفره پالپ با محلول نمک استریل یا آب استریل شستشو داده می شود تا همه ذرات باقی مانده زدوده شوند. سپس مایعات اضافی باید با استفاده از دستگاه وکیوم یا گلوله پنبه های استریل با دقت کامل خشک شوند.داخل پالپی که پوشش آن برداشته شده است نباید هوا دمیده شود، چرا که می تواند موجب خشک شدن بافت یا آسیب های دیگر شود. پس از کنترل خونریزی پالپ، خمیر هیدروکسید کلسیم روی محل پالپ قطع شده گذاشته می شود.این کار باید با مراقبت و دقت کامل انجام گیرد تا از قرار گیری هیدروکسید کلسیم روی لخته خون اجتناب شود و کل سطح پالپ پوشش داده شود. زمانی که این مرحله انجام شد، ماده پایه ای ترمیم باید روی هیدروکسید کلسیم قرار داده شود و سپس اجازه داده شود تا کاملا قرار بگیرد. در نهایت باید ترمیم کرونال قرار داده شود که بیشترین سیل را برای مدت طولانی ضمانت خواهد کرد.
مراقبت های پس از عصب کشی کودکان
تا یک سال بعد از انجام درمان، بیمار موظف است هر سه ماه یک بار برای معاینه مراجعه کند، و پس از آن برای ۲ تا ۴ سال هر شش ماه یک بار باید مراجعه کند تا مشخص شود آیا شکل گیری ریشه به صورت موفقیت آمیز صورت گرفته است یا خیر و علائم و نشانه های نکروز پالپ، تحلیل ریشه، یا بیماری اطراف ریشه دندان نیز وجود نداشته باشد.
مواد مورد استفاده برای پوشش روی پالپ
مواد مختلفی برای پوشش دادن روی زخم پالپ استفاده می شود، با این حال، تحقیقات نشان داده اند استفاده پراکسید کلسیم از نظر موفقیت بالینی در طولانی مدت قابل پیشبینی تر هستند. خمیر پراکسید کلسیم که PH حدود ۵/۱۲ دارد، موجب بروز آسیب های شیمیایی بسیار محدود و سطحی به بافت های زنده پالپ می شود. پاسخ بافت زنده یک واکنش التهابی خود محدود کننده است، که در ادامه تکثیر سلولی و ساخت کلاژن های جدید اتفاق می افتد. معدنی سازی کلاژن های تازه شکل گرفته، با کلسیفیکاسیون دیستروفی کننده آغاز می شود، که پس از آن تشکیل عاج توبولی اتفاق افتد. مواد جدیدتر مانند (مواد معدنی تری اکسید سنگدانه) نیز نتایج بالینی و بافتی مورد قبولی از خود در پوشش گذاری روی پالپ، اپکسوژنزیس و اپکسیفیکاسیون نشان داده اند.
ملاحظات درمان
قبل از آغاز هرگونه درمان دندانی باید معاینات بالینی و رادیوگرافیک دقیق انجام شوند. این ملاحظات راجع به درمان اپکسوژنزیس نیز صادق است. باید حیات پالپ و سلامت بافت های اطراف ریشه بررسی شود. در اکثر وضعیت های بالینی، تست حساسیت پالپ (محرک دما، تست الکتریکی پالپ) وجود یا وجود پالپ را نشان خواهد داد.
دیگر تست های بالینی مانند فشار و لمس نیز اطلاعاتی در رابطه با تغییرات التهابی در بافت های اطراف ریشه دندان را نشان خواهند داد. وجود تورم، تغییر رنگ بخش کرونال، یا افزایش تحرک پذیری نیز می تواند راجع به وضعیت پالپ، بافت های اطراف ریشه و اتصالات آن اطلاعاتی ارائه دهد.
آزمایشات رادیو گرافیک قادرند اطلاعات خاصی در خصوص میزان ضایعات پوسیدگی، رشد ریشه، وجود بیماری های اطراف ریشه، تحلیل ریشه یا تاج یا شکست ریشه ارائه دهند.